Toespraak Dodenherdenking 2017 |
klik op het plaatje voor alle foto's |
Vandaag gedenken wij met elkaar onze
oorlogsslachtoffers. We gedenken Wiebe Bruinsma en
Lieuwe Greidanus en we gedenken alle andere mensen
die in de Tweede Wereldoorlog, in Europa en Azië,
omkwamen of hun leven gaven voor de vrijheid en
veiligheid van anderen. We gedenken ook de mensen
die stierven tijdens oorlogssituaties nadien of
tijdens vredesmissies waaraan Nederland deelnam.
Het aantal mensen dat de oorlog heeft meegemaakt
wordt steeds kleiner. De oproep van die steeds
kleiner wordende groep overlevenden om het verhaal,
hún verhaal door te geven wordt steeds groter. Veel
van die mensen hebben jarenlang niet gesproken over
de oorlog en over de verschrikkingen die zij hebben
meegemaakt. Gewoon, omdat ze het niet over hun
lippen konden krijgen, misschien liever ook zélf
wilden vergeten, om zo gewoon mogelijk door te
kunnen gaan met hun leven.
“We moeten de oorlog als waarschuwing in herinnering
houden”, zei een overlevende van kamp Sobibor in een
interview op televisie. “Het geeft te denken dat
niemand de Joden heeft kunnen vrijwaren van hun
ondergang. Onbegrijpelijk dat een bezettende macht,
ongehinderd en tegen alle internationale conventies
in, in staat bleek om burgers ver van huis massaal
de dood in te jagen.” Sprak hij.
6 miljoen individuele mensen, met hun dromen, levens
en liefdes, zonder pardon de dood in gejaagd.
Onbegrijpelijk.
En nu zien we weer dat tegen alle internationale
conventies in, mensenrechten op grote schaal
geschonden worden. Op dit moment zijn wereldwijd
zestig miljoen mensen op de vlucht voor geweld,
vervolging en oorlog. De helft van hen is nog geen
achttien jaar oud. 30 miljoen ontheemde kinderen…Dat
zijn getallen die bijna niet meer te bevatten zijn.
We zien er vrijwel dagelijks de beelden van op de
televisie: lange rijen mensen voor dichte
grensovergangen, overvolle vluchtelingenkampen. De
huidige vluchtelingencrisis roept herinneringen op
aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, toen
joodse vluchtelingen in veel landen op dichte
grenzen stuitten. Ze werden teruggestuurd naar
Duitsland waar hen een ramp te wachten stond.
Mogen wij ons afsluiten voor hun lot?
Is hún vrijheid en recht op een menswaardig leven
ook ónze zorg of geven wij alleen om onze eigen
vrijheid? Het zijn vragen waren we toen én nu mee
worstelen.
Om antwoorden te vinden op dit soort lastige vragen
moeten we blijven kijken naar ons verleden.
Als we daar één ding van kunnen leren, is het dat
strengere regels en hogere hekken meestal niet de
oplossing zijn. Naast die enorme vluchtelingenstroom
worden we in Europa geconfronteerd met terreur en
geweld, waar gewone burgers het slachtoffer van
worden. De afschuwelijke aanslagen, dichtbij in
Parijs, Brussel, Berlijn, Londen en Stockholm, maar
ook in Turkije, Tunesië en Egypte liggen vers in ons
geheugen.
Het is begrijpelijk dat mensen zich zorgen maken
over wat er gebeurt in de wereld om ons heen.
Hoe moeten we met dit soort gebeurtenissen omgaan?
Nu onze vrije samenleving niet meer zo
vanzelfsprekend lijkt, komt het er op aan om te
laten zien waar we samen voor staan.
Juist nu onze vrijheid op de proef wordt gesteld,
moeten we haar steviger omarmen.
Onze vrije samenleving van nu vereist moed. Moed om
elkaar te blijven respecteren, naar elkaar te
blijven luisteren. Moed om samen een weg te vinden
in deze turbulente tijd. Moed om niet de angst en
het wantrouwen te laten regeren.
Nu moeten we laten zien dat we waarde hechten aan
onze vrijheid en democratie en niet bang zijn. Onze
vrijheid is een groot goed. Voor die vrijheid is
hard gevochten en zijn veel offers gebracht! Tijdens
de tweede Wereldoorlog en daarna. Het maakt dat we
nu leven in een land waar je vrij bent om te zeggen
wat je denkt, om te geloven wat je wilt en te zijn
wie je bent.
Het zijn in feite de basisrechten van de mens.
De basisrechten van ieder mens.
Ook van de mensen die vluchten uit landen waar zij
geen rechten meer hebben. Dat we vluchtelingen niet
in de kou mogen laten staan, betekent niet dat het
opnemen van de vele vluchtelingen eenvoudig is. Maar
laten we niet verlamd raken door angst. We moeten
blijven vertrouwen op de waarden van onze
samenleving en met elkaar in gesprek blijven over
hoe ieders vrijheid zo goed mogelijk beschermd is.
Het behoud van onze vrijheid ligt in het afwijzen
van haat en het vasthouden aan de principes van onze
democratische rechtstaat.
Als de vrijheid op de proef wordt gesteld, moeten we
haar steviger omarmen. Voor die vrijheid is hard
gevochten.
Dat verhaal moeten wij blijven vertellen.
Gedicht: Als wij dan toch
als wij dan toch
vandaag stilstaan
bij de velen die
vielen
door oorlog en
terreur
door aanslag en
geweld
in de jaren
net of lang geleden
laten wij dan ook
even maar
naar onszelf kijken
opdat wij zien
hoe onverdraagzaam
jegens anders zijn
wij ons zelf
gedragen
als wij dan toch
vandaag stilstaan
bij de velen die
vielen
om betekenisloze
macht
in zinloze strijd
laten wij dan ook
het besef doen
landen
dat actief en
passief
voor iets of iemand
die anders denkt
anders is of doet
respect de belofte
is
die wij geven en
vragen
om, voor en met
elkaar
als wij dan toch
vandaag stilstaan
bij de velen die
vielen
om ons te geven
wat hen toekomst
benam
laten wij dan morgen
niet vergeten zijn
wat wij vandaag
herdenken
laten wij dan ook
niet even maar
in dit moment van
stilte
maar elke dag
opnieuw
ons dat herinneren
wat vandaag ons
bezint
|