Toespraak Dodenherdenking 2017


klik op het plaatje voor alle foto's

 

Vandaag gedenken wij met elkaar onze oorlogsslachtoffers. We gedenken Wiebe Bruinsma en Lieuwe Greidanus en we gedenken alle andere mensen die in de Tweede Wereldoorlog, in Europa en Azië, omkwamen of hun leven gaven voor de vrijheid en veiligheid van anderen. We gedenken ook de mensen die stierven tijdens oorlogssituaties nadien of tijdens vredesmissies waaraan Nederland deelnam.

Het aantal mensen dat de oorlog heeft meegemaakt wordt steeds kleiner. De oproep van die steeds kleiner wordende groep overlevenden om het verhaal, hún verhaal door te geven wordt steeds groter. Veel van die mensen hebben jarenlang niet gesproken over de oorlog en over de verschrikkingen die zij hebben meegemaakt. Gewoon, omdat ze het niet over hun lippen konden krijgen, misschien liever ook zélf wilden vergeten, om zo gewoon mogelijk door te kunnen gaan met hun leven.

“We moeten de oorlog als waarschuwing in herinnering houden”, zei een overlevende van kamp Sobibor in een interview op televisie. “Het geeft te denken dat niemand de Joden heeft kunnen vrijwaren van hun ondergang. Onbegrijpelijk dat een bezettende macht, ongehinderd en tegen alle internationale conventies in, in staat bleek om burgers ver van huis massaal de dood in te jagen.” Sprak hij.

 

6 miljoen individuele mensen, met hun dromen, levens en liefdes, zonder pardon de dood in gejaagd. Onbegrijpelijk.


En nu zien we weer dat tegen alle internationale conventies in, mensenrechten op grote schaal geschonden worden. Op dit moment zijn wereldwijd zestig miljoen mensen op de vlucht voor geweld, vervolging en oorlog. De helft van hen is nog geen achttien jaar oud. 30 miljoen ontheemde kinderen…Dat zijn getallen die bijna niet meer te bevatten zijn.


We zien er vrijwel dagelijks de beelden van op de televisie: lange rijen mensen voor dichte grensovergangen, overvolle vluchtelingenkampen. De huidige vluchtelingencrisis roept herinneringen op aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, toen joodse vluchtelingen in veel landen op dichte grenzen stuitten. Ze werden teruggestuurd naar Duitsland waar hen een ramp te wachten stond.

Mogen wij ons afsluiten voor hun lot?


Is hún vrijheid en recht op een menswaardig leven ook ónze zorg of geven wij alleen om onze eigen vrijheid? Het zijn vragen waren we toen én nu mee worstelen.


Om antwoorden te vinden op dit soort lastige vragen moeten we blijven kijken naar ons verleden.


Als we daar één ding van kunnen leren, is het dat strengere regels en hogere hekken meestal niet de oplossing zijn. Naast die enorme vluchtelingenstroom worden we in Europa geconfronteerd met terreur en geweld, waar gewone burgers het slachtoffer van worden. De afschuwelijke aanslagen, dichtbij in Parijs, Brussel, Berlijn, Londen en Stockholm, maar ook in Turkije, Tunesië en Egypte liggen vers in ons geheugen.

Het is begrijpelijk dat mensen zich zorgen maken over wat er gebeurt in de wereld om ons heen.


Hoe moeten we met dit soort gebeurtenissen omgaan?

Nu onze vrije samenleving niet meer zo vanzelfsprekend lijkt, komt het er op aan om te laten zien waar we samen voor staan.

 

Juist nu onze vrijheid op de proef wordt gesteld, moeten we haar steviger omarmen.


Onze vrije samenleving van nu vereist moed. Moed om elkaar te blijven respecteren, naar elkaar te blijven luisteren. Moed om samen een weg te vinden in deze turbulente tijd. Moed om niet de angst en het wantrouwen te laten regeren.

 

Nu moeten we laten zien dat we waarde hechten aan onze vrijheid en democratie en niet bang zijn. Onze vrijheid is een groot goed. Voor die vrijheid is hard gevochten en zijn veel offers gebracht! Tijdens de tweede Wereldoorlog en daarna. Het maakt dat we nu leven in een land waar je vrij bent om te zeggen wat je denkt, om te geloven wat je wilt en te zijn wie je bent.
Het zijn in feite de basisrechten van de mens.

De basisrechten van ieder mens.


Ook van de mensen die vluchten uit landen waar zij geen rechten meer hebben. Dat we vluchtelingen niet in de kou mogen laten staan, betekent niet dat het opnemen van de vele vluchtelingen eenvoudig is. Maar laten we niet verlamd raken door angst. We moeten blijven vertrouwen op de waarden van onze samenleving en met elkaar in gesprek blijven over hoe ieders vrijheid zo goed mogelijk beschermd is.

 

Het behoud van onze vrijheid ligt in het afwijzen van haat en het vasthouden aan de principes van onze democratische rechtstaat.


Als de vrijheid op de proef wordt gesteld, moeten we haar steviger omarmen. Voor die vrijheid is hard gevochten.
Dat verhaal moeten wij blijven vertellen.

 

 

Gedicht: Als wij dan toch


als wij dan toch
vandaag stilstaan
bij de velen die vielen
door oorlog en terreur
door aanslag en geweld
in de jaren 
net of lang geleden
laten wij dan ook
even maar
naar onszelf kijken
opdat wij zien
hoe onverdraagzaam 
jegens anders zijn
wij ons zelf gedragen

als wij dan toch
vandaag stilstaan
bij de velen die vielen
om betekenisloze macht
in zinloze strijd
laten wij dan ook
het besef doen landen 
dat actief en passief 
voor iets of iemand
die anders denkt
anders is of doet
respect de belofte is
die wij geven en vragen
om, voor en met elkaar

als wij dan toch
vandaag stilstaan
bij de velen die vielen
om ons te geven
wat hen toekomst benam
laten wij dan morgen
niet vergeten zijn
wat wij vandaag herdenken
laten wij dan ook
niet even maar
in dit moment van stilte
maar elke dag opnieuw
ons dat herinneren
wat vandaag ons bezint


 

 

(C) Dorpsbelang Tzum